Mỗi khi gặp nhau, doanh nhân Mỹ thường bắt tay, còn doanh nhân Nhật thì cúi chào. Riêng giới điều hành các hãng hàng không thế giới lại có cách chào đặc biệt là trao đổi nhau những mô hình máy bay.
Trao mô hình thay danh thiếp
Theo AP, khi các hãng hàng không bắt đầu bay đến những thành phố mới, giao dịch với nhà tài trợ hoặc các hãng khác, những mô hình máy bay chất lượng cao - thường dài 30-60cm - tạo nên một hình ảnh nền tảng hoàn hảo, có thể làm tan băng các mối quan hệ hoặc hàm chứa một lời cảm ơn.
Trong khi tấm danh thiếp có thể mau chóng bị quẳng vào ngăn kéo, một mô hình máy bay vẫn hiện diện trên bàn làm việc các chính trị gia và các nhà môi giới đầy quyền lực. Theo Jeff Knittel, người giám sát việc cho thuê máy bay của tập đoàn tài chính CIT Group Inc: “Đó là món quà tặng mà người nhận không thể cho vào tủ”. Airbus, hãng sản xuất máy bay châu Âu đã nhận đặt hàng 1.456 máy bay chở khách từ 67 hãng bay trên thế giới trong năm qua và Airbus cũng có đơn đặt hàng riêng với 30.000 mô hình máy bay.
Ông Chris Jones, phó chủ tịch kinh doanh hãng Airbus vùng Bắc Mỹ cho rằng: Các thương vụ nhiều triệu đô-la được quyết định căn cứ vào hiệu suất tiêu thụ nhiên liệu, chi phí bảo trì, tải trọng hàng hóa và tầm hoạt động của máy bay. Tuy nhiên, các mô hình máy bay sẽ giúp khởi đầu cho câu chuyện: “Đặt một mô hình trên bàn sẽ không ảnh hưởng đến thỏa thuận, nhưng có thể gây chú ý cho họ”. Sau khi chào hàng, mô hình được để lại cho những người cấp cao nhất “…như chút gì đó buộc họ phải nhớ đến mình”.
Truyền thống trao đổi máy bay mô hình đã phổ biến trong nhiều thập kỷ; và đi qua trụ sở của bất kỳ hãng hàng không nào, bạn cũng có thể nhận ra mô hình các kiểu máy bay của hãng, cả những đối thủ cạnh tranh. Sau 30 năm làm việc, Gerry Laderman, phó chủ tịch cấp cao đặc trách về tài chính và mua sắm của United Airlines đã thu thập khá nhiều mô hình. Nay văn phòng ông tại Chicago không còn chỗ, nên các mẫu mới được trưng bày trên các ngưỡng cửa sổ dọc theo hành lang. Ông nói: “Sau mô hình thứ 100, vợ tôi không cho mang cái nào về nhà nữa!”.
Ông Ray Conner (phải), phó chủ tịch hãng Boeing tặng mô hình máy bay cho ông Michael O'Leary, tổng giám đốc hãng hàng không Ryanair - Ảnh: Reuters
Ngành hái ra tiền, sản phẩm không dễ mua
Những mô hình máy bay vốn có nguồn gốc từ các kỹ sư hàng không vũ trụ, được sử dụng để thiết kế máy bay trong thời kỳ chưa có máy tính và sau đó đưa mẫu đi thử nghiệm trong các hầm thổi gió. Sau đó, vào năm 1946, hai công nhân hãng Douglas Aircraft Co. đã lập công ty Pacific Miniatures (PacMin) với sự khuyến khích của các nhà sản xuất máy bay. Ngay sau chiến tranh thế giới thứ II, Douglas phải đối mặt với một thách thức lớn và theo Fred Ouweleen Jr., chủ sở hữu hiện tại của PacMin: “Họ có nhiệm vụ phải tăng tính lãng mạn và sang trọng cho ngành du lịch hàng không”.
Đặt trụ sở tại Fullerton, California, công ty đã làm những mô hình lớn cho thấy phần nội thất bên trong máy bay và chúng trở thành điểm tựa cho các cơ quan du lịch trong nhiều thập kỷ. Tuy nhiên, chẳng bao lâu, đã có nhu cầu với mô hình máy bay nhỏ hơn, có thể đặt trên bàn làm việc, kệ sách của mọi người. Ngày nay PacMin nổi tiếng với những mô hình được thu nhỏ đến 1/100 kích thước của một máy bay phản lực. Ouweleen nói: “Tôi cho rằng nếu có hỏa hoạn, mô hình máy bay sẽ là những vật đầu tiên được đưa ra khỏi tòa nhà”.
PacMin sản xuất mô hình cho hơn 4.000 khách hàng trên toàn thế giới với đơn hàng điển hình chỉ khoảng vài chiếc. Ouweleen cho biết: “Với chúng tôi, 100 chiếc là đơn hàng lớn”. Tuy nhiên, mỗi năm hãng đã bán hơn 15.000 chiếc khác nhau, với giá từ 130 đến 1.500 USD/chiếc, tùy theo kích thước, độ khó và thời gian giao hàng. Công ty tư nhân PacMin có 165 công nhân và doanh thu 10 triệu USD mỗi năm.
Mô hình máy bay Boeing 747 của hãng hàng không China Airlines tại văn phòng bán vé của hãng ở Đài Bắc, Đài Loan - Ảnh: Reuters
Công chúng thường không thể mua các mô hình PacMin, dù có nhiều trên mạng eBay và người bán thường yêu cầu từ 200 đến 400 USD. Ông Mark Jung ước tính đã chi 45.000 USD để mua mô hình máy bay trong 45 năm qua và hiện ông đã có hơn 1.000 chiếc. Một số ít của PacMin, nhưng phần nhiều là mô hình do Gemini, một đối thủ cạnh tranh sản xuất. Ông Jung từng là nhân viên một hãng hàng không, hiện phụ trách các thẻ ra vào sân bay Milwaukee, bang Wisconsin. Trong suốt 10 năm tại đó, nhiều hãng bay đã tặng mô hình máy bay để tỏ lòng biết ơn ông. Hiện văn phòng ông đã có hơn 100 chiếc, những chiếc khác được trưng bày tại bảo tàng sân bay.
Robin Hayes, giám đốc điều hành hãng JetBlue có 15 mô hình trong văn phòng và hơn chục chiếc khác trên kệ gần đó, gồm cả mô hình Airbus A330 mà một đại diện bán hàng của nhà sản xuất này đã tặng ông. Đó là máy bay đặc biệt không có trong đội bay của JetBlue, mà chỉ có mô hình trong văn phòng. Theo ông Robin: “Vài người thích đến bảo tàng xem tác phẩm nghệ thuật, có người thích một chai vang hấp dẫn, còn tôi thích mô hình máy bay thật đẹp”.
P. Nguyễn Dũng
(tổng hợp)
